Perşembe, Mart 28, 2024

Dış Gebelik Nedir

Dış Gebelik

Kadınlarda döllenmeden doğuma kadar giden dönemin sağlıklı bir şekilde tamamlanabilmesi belirli aşamalar gerektirir. Bunlardan bir tanesi döllenmiş yumurtanın doğru bir şekilde rahim içerisindeki yerini bulmasıdır. Sağlıklı bir gebeliğin oluşumunda döllenmiş yumurta uterus (rahim) içerisinde endometriyum tabakasına tutunarak burada yerleşir ve gelişimine başlar. Döllenmiş yumurtanın (embriyo) rahim dışında herhangi bir yere tutunması, dış gebelik veya ektopik gebelik olarak adlandırılır. Dış gebelik normal ve sağlıklı bir gebelik durumu olmadığı için anne sağlığı üzerinde hayati riskler oluşturmaktadır. Bu şekilde gelişen bir gebeliğin devam etmesi mümkün değildir ve mümkün olan en kısa sürede sonlandırılması gerekmektedir. Pek sık rastlanmayan bir durum olan dış gebelik her 50 gebelikten yalnızca bir tanesinde görülmektedir.

Dış gebelik nedir?

Beta-HCG hormonu seviyelerinden  faydalanarak kan ve idrar incelemesi ile yapılan hamilelik testleri, bir kadının hamile olup olmadığı hakkında bilgi verse de bu gebeliğin sağlıklı bir şekilde ilerlediğini göstermemektedir. Döllenmiş yumurta, yalnızca uterus içerisinde sağlıklı bir şekilde büyüyüp gelişebilmketedir. Dış gebelik nasıl olur diye sorulduğunda bunun cevabı; embriyonun genellikle fallop tüpleri içerisine nadiren de rahim ağzı veya karın içi gibi farklı bölgelere yerleşmesi şeklinde gelişen durum olarak verilebilir. Yumurtalıkta üretilen yumurta hücresinin rahime ulaşana kadar izlediği yol olan fallop tüpleri veya diğer bölgeler büyüyen bir embriyoyu tutacak ve koruyabilecek bir yapıya sahip değildir. Bu sebeple hem embriyo sağlıklı bir şekilde gelişememekte, hem de bu durum anne açısından hayati tehlike oluşturmaktadır. Dış gebeliğin devam ettirilmesi mümkün olmadığından embriyonun rahim dışarısında bir yere yerleştiği tespit edilir edilmez gebelik sonlandırılmalıdır. Aksi halde büyümekte olan embriyo fallop tüplerine hasar vererek üreme fonksiyonunun kaybedilmesine, hatta ölüme kadar giden ciddi sonuçlar oluşturmaktadır. Bu sebepten dolayı dış gebeliğin erken tespit edilmesi ve vakit kaybedilmeden sonlandırılması sonraki döllenme ve hamileliklerdeki başarı oranının artırılması ve risklerin en aza indirgenmesi bakımından oldukça önemlidir.

Dış gebelik belirtileri nelerdir?

Dış gebelikte de tipik hamilelik belirtileri yaşanabilmesine karşın, sağlıklı bir gebelik ile arasında bazı değişiklikler söz konusudur. Dış gebeliği gösteren en önemli ve yaygın belirtiler şu şekilde sıralanmaktadır :

  • Vajinal lekelenme ve kanamalar
  • Bıçak saplanması gibi keskin sancılar
  • Karnın tek bir bölgesinde hissedilen şiddetli ağrı
  • Sindirim sisteminin düzeninde bozukluklar
  • Kilo verme
  • Baş dönmesi ve bayılma
  • Rektal basınç

Düzenli sağlık kontrollerine gidilmemesi gebeliğin ektopik gebelik olduğunun anlaşılmamış olması ve bundan dolayı gebeliğin sonlandırılmaması durumunda büyüyen embriyo fallop tüplerinde yırtılmaya neden olmaktadır. Bu durumda karın boşluğuna sızan kan nedeniyle ağrılar karın, pelvis bölgesi ve hatta omuz ve boyunlarda da görülebilmektedir. Bu şekilde ağrılar yaşayan gebelerin hekime başvurması gerekmektedir.

Dış gebelik nedenleri nelerdir?

Dış gebelik tüm kadınlarda görülebilen bir durum olmakla birlikte bu sebeple aktif bir cinsel hayatı olan kadınlar, dış gebelik için risk altındadır. Fakat ektopik bir gebeliğin oluşum riskini artıran bazı faktörler de bulunmaktadır. Dış gebelik neden olur sorusunu yanıtlayacak olursak bu faktörler şu şekildedir:

  • Gebelik yaşının 35+ üzerinde olması
  • Daha önceden geçirilmiş pelvik ve abdominal cerrahi operasyonları
  • Birden fazla kürtaj geçirmiş olmak
  • Pelvik inflamatuar hastalık (PID) (Yumurtalıklar ve tüpler gibi üst üreme organlarına ilişkin enfeksiyonlar) geçirmiş olmak
  • Endometriozis
  • Daha önceden dış gebelik geçirmiş olunması
  • Doğurganlık artırıcı ilaç ve tedaviler ile desteklenerek oluşmuş gebelikler
  • Daha önceki enfeksiyonlardan kalma skar (yara) dokularının varlığı
  • Doğumsal veya sonradan gelişen üreme organlarının yapısal bozuklukları
  • Cinsel yolla bulaşan hastalık türleri

Bu risk faktörlerinden herhangi biri veya birkaçına sahip olan kadınlar gebelik düşünürken hekimleri ile görüşerek dış gebelik riskinin en aza indirilmesi  doğrultusunda önlem almalıdır. Bu kişilerin gebe kalması durumunda dış gebelik riski üzerinde durularak muayeneler daha sık ve detaylı olarak yapılmalıdır.

 

Dış Gebelik Nasıl Teşhis Edilir?

Düzenli olarak gerçekleştirilen pelvik muayeneler doktorun fallop tüpü veya yumurtalıktaki ağrı, hassasiyet veya kitle alanlarını belirlemesine yardımcı olmaktadır. Fakat doktor kişiyi sadece pelvik muayene ederek dış gebeliği teşhis edememektedir. Dış gebelik teşhisinin konması için kan testlerine ve ultrasona ihtiyaç vardır.

Doktor kişinin hamile olduğunu doğrulamak için insan koryonik gonadotropin hormonu yani HCG kan testi yapılmasını isteyebilir. Bu hormonun seviyeleri hamilelikte artar. Bu kan testi, bir ultrason testi yardımıyla dış gebelik doğrulanana veya dışlanana kadar birkaç günde bir tekrar edilebilir. Bu durum genellikle gebe kaldıktan beş ila altı hafta sonrasında gerçekleşmektedir.

Transvajinal ultrason sayesinde doktor  gebeliğin tam konumunu rahatlıkla gözlemleyebilmektedir.

Dış gebelik tanısı koyulurken doktor anemi veya diğer kan kaybı belirtilerini kontrol etmek için bir tam kan sayımı testi yapılabilir. Eğer doktor tarafından dış gebelik teşhisi konulursa, doktor aynı zamanda bireyin kan nakline ihtiyaç duyması durumunda bireyin kan grubunu doğrulamak için kan testi isteyebilmektedir.

 

Dış gebelik tedavisi nasıldır?

Dış gebelik tespit edildiğinde üç çeşit tedavi durumu olabilir. Uygun kişilerde bekleme yolu seçilebilmektedir.

Metotreksat enjeksiyonu: Uygun kişilerde bekleme yolu seçilebilir. Hastanın durumu dengeli ve uygun şartları sağlıyor ise “Metotreksat” enjeksiyonu ile tedavi seçeneği denenebilmektedir. Metotreksat ilacı, hızla bölünen gebelik hücrelerinin büyümesini durduran, yok eden bir ilaçtır. Doktorunuz bu ilacı enjeksiyon olarak verecektir, kullanım için hastaneye yatırılmanız gerekebilir. Ayrıca ilacın etkili olup olmadığını anlamak için düzenli kan testleri yaptırmak ve yakın takip gerekmektedir. Eğer ilaç tedavisi başarılı olursa cerrahi tedaviye ihtiyaç duyulmamaktadır.

Cerrahi: İlaç ve bekleme tedavisine uygun olmayan ya da ilaç tedavisine cevap alınamayan kişilerde seçenek cerrahi tedavi yöntemidir. Cerrahi yaklaşım olarak çoğunlukla laparoskopik yöntem tercih edilir. Patlamamış bir tüp mevcut ise tüpe uygulanan küçük bir kesiden dış gebelik materyali boşaltılıp tüp iyileşmeye bırakılabilir. Böylece tüp alınmadan tedavi gerçekleştirilmiş olacaktır.

Tüpün alınması: Ciddi hasarlı tüpler, aynı tüpte tekrar eden dış gebelik, cerrahi sonrası kontrol edilemeyen kanama, 5 cm’den daha büyük ise dış gebelik durumlarında tüpün alınması gerekmektedir. Mümkünse tüpün bir kısmı bırakılmadan tamamen alınması daha sağlıklı olanıdır. Açık cerrahi, çok kan kaybetmiş şok veya pre-şok tablosundaki kişilerde, laparoskopik aletlerin hazırlanmasına olanak sağlayacak kadar zamanın olmadığı durumlarda gereklidir. Bu nedenle adet gecikmesi olduğunda vakit kaybetmeden doktora gidilmelidir. Bu sayede en erken zamanda saptanan dış gebelik kadına ve tüplere zarar vermeden tedavi edilir.

 

Dış gebelik sonrası hamilelik mümkün müdür?

Eğer ilaç tedavisi yapıldıysa en az 3 ay ara verilmesi gereklidir, ama daha kısa bir süre içinde hamilelik oluştuysa bebekte kesinlikle bir sorun olur anlamına gelmemektedir. Kapalı ameliyat yöntemiyle tedavi yapıldıysa 2 adet dönemi sonrası gebelik için uygun bir süreçtir. Açık yöntemle ameliyat yapıldıysa yara iyileşmesi için yaklaşık 4-6 ay beklenmesi daha faydalı olacaktır.

Dış gebelik tamamen önlenebilir mi?

Dış gebeliğin tam olarak önlenmesi mümkün olmamakla birlikte anne adaylarının fallop tüplerine zarar verebileceğinden ve dış gebelik için bilinen bir risk unsuru olduğundan Pelvik İnflamatuar Hastalık (PID) riskini azaltabilir. Klamidya ve bel soğukluğu gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklar, PID’nin ana nedenidir. Cinsel partnerin kondom kullanması STI kapma riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Sigaranın ektopik gebelik riskini artırdığı bilindiğinden, sigarayı bırakmak, sağlıklı bir kilo ve diyet sürdürmek de dış gebelik riskini azaltabilen faktörlerdendir.

 

 

Latest Posts

En Çok okunanlar