Perşembe, Mart 28, 2024

SÜT PROTEİNİ ALERJİSİ NEDİR?

SÜT PROTEİNİ NEDİR? 2022

Süt proteini alerjisi inek sütünün içinde bulunan proteinlere karşı bağışıklık mekanizmalarıyla oluşan reaksiyonlardır. Besin alerjileri içinde süt proteini alerjisi en sık görülendir ve çocuklarda görülme sıklığı %2-3 gibi yüksek orana sahiptir.

Bağışıklık sisteminin tepkisine  göre değişik tablolarla karşımıza çıkmaktadır. En çok cildi tutmakta ve kurdeşen veya alerjik egzamaya (atopik dermatit) neden olabilmektedir. Sindirim sisteminde ise en başta kalın bağırsağı etkileyerek kanlı mukuslu kaka ve bebekte huzursuzluk şeklinde bulgulara sebep olmaktadır. Sindirim sisteminde daha farklı bölgeleri etkileyerek kusma, ishal, ve hatta şok tablosuna kadar giden ağır belirtilere sebep olabilir. Bunun yanı sıra kabızlık, gaz sancısı ve demir eksikliğine de neden olabilmektedir. Solunum sisteminde ise burunda hapşırma, kaşıntı, nefes darlığı rastlanabilmektedir. En ciddi ve tehlikeli reaksiyon ise müdahale edilmediğinde ölümle sonuçlanabilecek alerjik şok (anafilaksi) durumudur.

İnek Sütü Alerjisinin Belirtileri Nelerdir?

İnek sütü alerjisinin belirtileri bebekten bebeğe değişebilmektedir. Bulgular, süt ya da sütten yapılmış gıdaları tükettikten hemen sonra ortaya çıkabildiği gibi; gıdayı tükettikten bir süre sonra da görülmektedir. Süt ya da süt ürünleri tüketiminden sonra gözlenen belirtilerden bazıları şu şekildedir;

Ciltte döküntüler

Hırıltılı nefes alıp verme, solunumda sıkıntılar

Ağız ya da dudağın etrafında karıncalanmalar, kaşıntılar

Ağızda, boğazda ya da dilde kızarıklık

Öksürük ya da nefes darlığı

Kusma

Süt ya da sütten yapılmış gıdaları tükettikten bir süre sonra ortaya çıkabilecek belirtiler ise şunlardır;

Sulu dışkı, ishal, dışkıda kan

Karın ağrısı

Burun akıntısı

Gözlerde sulanma

Tansiyon düşmesi

Kolik

İnek Sütü Alerjisi Neden Olur?

İnek sütü alerjisinin başlıca oluşma sebebi, sütün içerisinde bulunan iki proteinin bağışıklık sistemi tarafından yabancı madde olarak görülüp, onlara karşı reaksiyon göstermesidir. Bu proteinler; whey ve kazein proteinleridir. Whey proteini sütün sıvı kısmında bulunmaktadır. Süt kesildikten sonra sıvı kısımda kalır. Kazein ise sütün katı kısmındadır, süt kesildikten sonra topaklanan katı kısımda bulunur. Bebeklerde inek sütü alerjisi; bu proteinlerden yalnızca birine karşı gelişebileceği gibi, her iki proteine karşı da alerji gelişebilmektedir. Günümüzde bu proteinlerin yalnızca süt ve süt ürünlerinde değil; aynı zamanda bazı hamur işi ve işlenmiş gıdalarda da bulunmaktadır.

İnek sütü alerjisinde yaş önemli bir etkendir. Henüz sindirim sistemi çok gelişmemiş olan bebeklerde ve çocuklarda daha sık görülmektedir. Yaş geçtikçe süte karşı oluşan alerjik reaksiyonlar azalmaktadır. İnek sütü alerjisi olan çocuklar genellikle başka alerjenlere karşı da alerji geliştirebilmektedirler. Atopik dermatit adı verilen cilt hastalığına sahip çocuklarda gıda alerjisi gelişme durumu yüksektir. Ailedeki alerjik reaksiyon geçmişi de oldukça önemlidir. Anne ya da babasında egzama, astım gibi alerjik reaksiyon olan bebeklerin süt alerjisi olma riski, ailesinde alerji geçmişi olmayan bebeklere oranla daha yüksektir.

İnek Sütü Alerjisi Bulguları

Belirtiler anne sütünden geçerek bebeğin anne sütü aldığı dönemde çıkabileceği gibi ek gıdaya geçildiğinde de çıkabilimektedir.

İnek sütü alerjisinde tanı ayrıntılı muayene belirtileri ve alerji testlerinin yapılması ile konulmaktadır. Eğer kurdeşen ve alerjik egzama hastalıkları varsa kandan ve deriden yapılacak alerji testleri ile inek sütü alerjisi gösterilebilmektedir. İnek sütünün içerisinde  tek bir alerjen olmamakla birlikte içinde farklı alerjenler bulundurmaktadır. Son yıllarda bu alerjenler, merkezimizde de bakılan komponent testi ile ayrı ayrı gösterile-bilmektedir. Bu alerjenlerin gösterilmesi çocuğun farklı yiyeceklere alerjik  yanıtının ne olacağı, reaksiyonun şiddeti ve ne zaman düzeleceği konusunda daha ayrıntılı bilgi sahibi olmamızı sağlamaktadır

Alerji Testleri:

  • Deri Testleri: Hızlı sonuç verdikleri için tercih edilebilir.
  • Kan Testleri: Alerjik reaksiyonlar çocuğunuz yedikten hemen sonra görüldüğünde, deri veya kan testinin pozitif çıkma olasılığı yüksektir. Belirtiler daha geç ortaya çıkıyorsa kan testleriyle gösterilmesi daha zor olabilir.
  • Tanı Amaçlı Diyetler: Alerjik tepkiler besin tüketildikten saatler veya günler sonra ortaya çıkıyorsa, diyetten çıkartma (eliminasyon) gibi tanıya yönelik diyetler veya gıda yüklemeleri tercih edilebilir.

İnek Sütü Alerjisi Olan Bebeğin Annesi Emzirme Döneminde Nasıl Beslenmelidir?

Süt ya da süt mamullerinde bulunan süt proteinleri anne sütüne de geçmektedir. Bu sebeple bebeğinde süt alerjisi olan anneler emzirme döneminde diyetlerine  ekstra dikkat etmelidir. Kimi durumlarda ise bebekte bulunan inek sütü alerjisi, anne sütünden ve annenin beslenmesinden etkilenmeyebilir. Bu durumda emziren annenin özel bir diyet yapması gerekmemektedir. Anne sütüyle beslenen ve annenin beslenmesiyle alerjisi tetiklenen bebeklerde ise, emziren anne süt ve sütle yapılan gıdaları tüketmemelidir. Ancak bu; geniş anlamda birçok gıdanın yasaklanması anlamına gelmemektedir. Özellikle inek sütü ve inek sütünden yapılmış peynir, tereyağ, yoğurt, krema, dondurma gibi sütten yapılmış gıdaların tüketilmemesi  oldukça önemlidir. Bunların yanında piyasada bulunan laktoz ya da laktat içeren işlenmiş ürünler, protein tozları, yapay peynir tozları gibi süt proteini bulunan gıdaları kesinlikle tüketilmemelidir . Marketten alınan ürünlerde ‘süt ürünü değildir’ yazısı  bulunsa da; ürünün süt proteinlerini içerip içermediği, minerallerin eksikliğinin oluşmaması için takviye kalsiyum alınması önerilir. Diyet döneminde dışarıda yemek yerken de dikkat edilmesi gerekir. Örneğin; sipariş verilen etin üzerinde tereyağı olmamasına dikkat edilmelidir. Ürün içeriği kontrol edilmelidir.

İnek Sütü Alerjisinin Tedavisi Nasıl Yapılır?

İnek sütü alerjisinin tek tedavi yöntemi, diyetten süt ve sütten yapılmış besinlerin çıkarılmasıdır. İnek sütü alerjisinden korunma sırasında farkında olmadan sütten yapılmış bir besin ya da süt proteini içeren işlenmiş bir gıda alınabilir. Bu durumlarda hafif alerjik belirtilerin giderilmesine anti-histaminik ilaçlar kullanılır. Anaflaksi gibi ciddi bir reaksiyon gelişmesi durumunda ise acil müdahale sırasında damardan adrenalin enjekte edilebilmektedir.

İnek sütü proteini alerjisinde kullanılan diyet mamaları:

1- Soya içerikli mamalar inek sütü proteini alerjisi hafif bir seviyede ise denenebilir. Fakat tatları iyi değildir ve bebekte buna karşı da alerji oluşabilir.

2- Hidrolize mamalar: Büyük bir molekül yapısına sahip olan inek sütü proteini, işlemden
geçirilip buna hidrolizasyon denir) molekülleri parçalanır ve küçültülerek alerjik özelliği
azaltılır. Tam hidrolize veya kısmi hidrolize mamalar kullanılabilir ama tam hidrolize mamalarla bile inek sütü proteini alerjisinden korunmak mümkün olmayabilir.

3- Aminoasit bazlı mamalar: Aminoasitler, proteinlerin yapı taşı olup bir araya geldiklerinde
büyük protein moleküllerini oluşturan küçük moleküllerdir. Hidrolize mamalarla alerjik tepkileri gerilemeyen bebeklerde aminoasit bazlı mamalar denenebilir.

4- Keçi sütü mamaları: İnek sütü proteini alerjisi olan bebeklerin bazılarında keçi sütü mamaları veya doğal keçi sütü ile yapılmış yoğurt ve peynirler tüketilmesi mümkündür. Ancak bazı bebeklerde keçi sütlü mamalara da alerji gelişmektedir.

Bu tür diyet mamalarına geçildikten sonra 2 ile 4 hafta içinde belirtilerde azalma ve düzelme olması gerekmektedir. Bu süreçte doktorunuz daimi bir şekilde iletişim halinde olmanız gerekmektedir. Diyete en az 1 sene devam etmeli, daha sonra doktorunuzun belirlediği zamanda çok az az süt veya sütlü gıdalarla beslenmeye geçilmelidir. Bu arada alerjinin diğer belirtilerine göre anti-alerjik damla, şurup, kortizonlu veya kortizonsuz krem ve losyonlar da kullanılması  gerekebilir.

 

Latest Posts

En Çok okunanlar